Tytuł: Kiedy dostaniesz 50%, a kiedy 100% za nadgodziny? Sprawdź, jak obliczyć swoje wynagrodzenie i nie dać się zaskoczyć!
Data publikacji: 24 października 2025
Data ostatniej aktualizacji: 24 października 2025
Autor: Marta Kosińska
Wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy za nadgodziny zawsze należy się podwójna stawka? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych zależy od wielu czynników — m.in. pory dnia, dnia tygodnia, czy rodzaju umowy. W tym artykule wyjaśniamy dokładnie, kiedy otrzymasz 50% dodatku, a kiedy 100%, jak liczyć nadgodziny zgodnie z Kodeksem pracy oraz co zrobić, jeśli pracodawca unika wypłaty należnego wynagrodzenia.
Dowiesz się m.in.:
- kiedy przysługuje 50% dodatek do wynagrodzenia,
- kiedy należy się 100% za nadgodziny,
- jak prawidłowo liczyć czas pracy,
- jakie prawa przysługują pracownikowi,
- co zrobić, gdy pracodawca nie wypłaca dodatku za nadgodziny.
Czytaj więcej, by dowiedzieć się, jak nie stracić pieniędzy i znać swoje prawa w pracy.
Spis treści
- Podstawy prawne nadgodzin w Polsce
- Kiedy należy się 50% dodatku za nadgodziny
- Kiedy przysługuje 100% wynagrodzenia za nadgodziny
- Jak liczyć nadgodziny – przykłady i wzory
- Nadgodziny w weekend i święta – co trzeba wiedzieć
- Jakie są wyjątki i ograniczenia dotyczące nadgodzin
- Co zrobić, jeśli pracodawca nie płaci za nadgodziny
- Podsumowanie: znaj swoje prawa i licz na uczciwe wynagrodzenie
Podstawy prawne nadgodzin w Polsce
Kwestia wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych jest uregulowana w Kodeksie pracy (art. 151–151¹). Nadgodziny to czas pracy przekraczający:
- dobową normę czasu pracy (zazwyczaj 8 godzin na dobę),
- lub tygodniową normę czasu pracy (średnio 40 godzin w przecięgu tygodnia).
Praca w godzinach nadliczbowych jest dozwolona jedynie w określonych sytuacjach, takich jak:
- konieczność prowadzenia akcji ratowniczej,
- szczególne potrzeby pracodawcy (np. pilne zlecenie, awaria systemu).
Pracownik za każdą nadgodzinę powinien otrzymać normalne wynagrodzenie oraz dodatek w wysokości 50% lub 100% stawki godzinowej – w zależności od okoliczności, w jakich ta praca została wykonana.
Kiedy należy się 50% dodatku za nadgodziny
Dodatek w wysokości 50% stawki godzinowej przysługuje za pracę w nadgodzinach przypadających:
- w dni robocze, które są normalnymi dniami pracy dla danego pracownika,
- w godzinach nocnych, jeśli nie zachodzą przesłanki do 100% dodatku,
- gdy praca nadliczbowa nie przypada w niedzielę lub święto.
Przykład:
Jeśli pracujesz od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie, a pewnego dnia zostajesz w pracy do 20:00, czyli 2 godziny dłużej, – za te 2 godziny otrzymasz 50% dodatku do swojej stawki godzinowej.
Warto pamiętać, że ten dodatek nie oznacza 50% całej pensji, lecz 50% stawki godzinowej, którą oblicza się na podstawie miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Kiedy przysługuje 100% wynagrodzenia za nadgodziny
Dodatek w wysokości 100% stawki godzinowej przysługuje za pracę:
- w nocy, jeśli nadgodziny przypadają na godziny nocne (między 21:00 a 7:00),
- w niedziele i święta, które nie są dniami pracy dla danego pracownika,
- w dni wolne wynikające z rozkładu czasu pracy, jeśli nie udzielono dnia wolnego w zamian,
- w przypadku przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy.
Przykład:
Jeżeli Twój grafik przewiduje wolny weekend, ale zostajesz wezwany do pracy w niedzielę, przysługuje Ci dodatek 100% za każdą przepracowaną godzinę.
To ważne, by pamiętać, że pracodawca może zaproponować dzień wolny w zamian za nadgodziny w niedzielę lub święto, jednak tylko za zgodą pracownika i w tym samym okresie rozliczeniowym.
Jak liczyć nadgodziny – przykłady i wzory
Aby poprawnie obliczyć należne wynagrodzenie za nadgodziny, należy znać swoją stawę godzinową.
Wzór:
Stawka godzinowa = miesięczne wynagrodzenie zasadnicze / liczba godzin do przepracowania w danym miesiącu
Następnie:
- Wynagrodzenie za nadgodziny 50% = stawka godzinowa × 1,5
- Wynagrodzenie za nadgodziny 100% = stawka godzinowa × 2
Przykład:
Jeśli zarabiasz 6000 zł brutto i w danym miesiącu masz 168 godzin pracy, Twoja stawka godzinowa wynosi 35,71 zł.
Za jedną nadgodzinę 50% dostaniesz 53,56 zł, a za 100% – 71,42 zł.
Nadgodziny w weekend i święta – co trzeba wiedzieć
W pracy weekendowej i świątecznej szczególnie często pojawiają się nieporozumienia.
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownikowi przysługuje dzień wolny w zamian za pracę w niedzielę lub święto. Jeśli jednak nie jest możliwe jego udzielenie, pracodawca musi wypłacić 100% dodatek.
Dodatkowo, praca w niedzielę nie może być normą, a jedynie wyjątkiem – np. w branżach ciągłego ruchu (energetyka, transport, służba zdrowia, gastronomia).
Jakie są wyjątki i ograniczenia dotyczące nadgodzin
Kodeks pracy wprowadza limity dotyczące liczby godzin nadliczbowych:
- do 150 godzin w roku kalendarzowym – jeśli pracodawca nie ustalił inaczej w regulaminie,
- średnio 48 godzin tygodniowo – łącznie z nadgodzinami,
- maksymalnie 8 godzin dziennie, chyba że obowiązuje inny system pracy (np. równoważny czas pracy).
Niektórym grupom pracowników nie można zlecać nadgodzin, np.:
- kobietom w ciąży,
- osobom młodocianym,
- osobom z niepełnosprawnościami (chyba że wyrażą zgodę i lekarz się zgodzi).
Co zrobić, jeśli pracodawca nie płaci za nadgodziny
Jeśli zauważysz, że Twoje wynagrodzenie nie uwzględnia dodatków za nadgodziny:
- Zgłoś sprawę do działu kadr lub bezpośredniego przełożonego.
- Poproś o pisemne zestawienie czasu pracy.
- Jeśli problem nie zostanie rozwiązany – skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy (PIP).
- W ostateczności możesz wystąpić na drogę sądową o wypłatę zaległego wynagrodzenia.
Pamiętaj, że roszczenia o zapłatę za nadgodziny przedawniają się po 3 latach, więc warto działać szybko.
Podsumowanie: znaj swoje prawa i licz na uczciwe wynagrodzenie
Wiedza o tym, kiedy należy się 50%, a kiedy 100% za nadgodziny, to nie tylko kwestia finansów, ale także świadomości własnych praw. Pracodawca ma obowiązek rozliczać każdą przepracowaną godzinę zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.
Zadbaj o to, by Twoja praca była uczciwie wynagradzana — znaj swoje prawa, sprawdzaj grafiki i nie wahaj się pytać o należne dodatki. Dzięki temu unikniesz nieporozumień i zyskasz pewność, że Twoja praca jest w pełni doceniana.
Komentarze