Tytuł: Czas wolny za nadgodziny czy wynagrodzenie? Sprawdź, co bardziej Ci się opłaca!
Data publikacji: 14 października 2025
Data ostatniej aktualizacji: 14 października 2025
Autor: Karol Nowacki
Wielu pracowników w Polsce regularnie wykonuje pracę ponad normę. Dodatkowe godziny spędzone w biurze, na produkcji czy w trybie zdalnym rodzą pytanie: co się bardziej opłaca — odebranie czasu wolnego za nadgodziny, czy otrzymanie wynagrodzenia za pracę ponad etat?
W 2025 roku, w dobie rosnącej inflacji i presji płacowej, wybór ten staje się coraz ważniejszy zarówno dla pracowników, jak i dla pracodawców.
W niniejszym artykule znajdziesz rzetelne porównanie obu opcji – finansowe, prawne i praktyczne aspekty, a także konkretne przykłady z życia zawodowego.
W artykule przeczytasz m.in.:
- jak Kodeks pracy reguluje nadgodziny,
- ile wynosi stawka za nadgodziny w 2025 roku,
- kiedy warto wziąć wolne zamiast pieniędzy,
- jakie błędy popełniają pracodawcy i pracownicy,
- jak wyliczyć, co bardziej Ci się opłaca.
Czytaj dalej, aby świadomie decydować o swoim czasie i wynagrodzeniu…
Spis treści
- Jak prawo reguluje nadgodziny w Polsce
- Ile wynosi wynagrodzenie za nadgodziny w 2025 roku
- Czas wolny za nadgodziny – jak działa w praktyce
- Co bardziej się opłaca: pieniądze czy wolne?
- Kiedy warto wybrać czas wolny zamiast wynagrodzenia
- Częste błędy i nadużycia przy rozliczaniu nadgodzin
- Jak obliczyć swoje nadgodziny – prosty przykład
- Podsumowanie – co wybrać w 2025 roku
Jak prawo reguluje nadgodziny w Polsce
Zgodnie z Kodeksem pracy (art. 151–151²), praca w godzinach nadliczbowych to każda praca wykonywana ponad obowiązujące normy czasu pracy – czyli najczęściej ponad 8 godzin dziennie lub 40 godzin tygodniowo.
Nadgodziny są dopuszczalne tylko w określonych przypadkach, m.in. w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej, usunięcia awarii czy zaspokojenia szczególnych potrzeb pracodawcy.
Pracownik ma prawo do:
- dodatku pieniężnego za nadgodziny,
- lub udzielenia czasu wolnego w zamian za przepracowane godziny.
Prawo wymaga, by wybór ten był jasno określony – najlepiej w formie pisemnej, np. w e-mailu lub w ewidencji czasu pracy.
Ile wynosi wynagrodzenie za nadgodziny w 2025 roku
Wynagrodzenie za nadgodziny składa się z dwóch elementów:
- zwykłego wynagrodzenia,
- dodatku za pracę ponad normę, który wynosi:
- 100% wynagrodzenia – za pracę w nocy, niedziele i święta, które nie są dniami pracy,
- 50% wynagrodzenia – za nadgodziny w dni powszednie.
Dla przykładu:
Pracownik zarabiający 7000 zł brutto miesięcznie (około 41,00 zł/h) otrzyma za jedną nadgodzinę w dniu powszednim 61,50 zł brutto, a w niedzielę – 82,00 zł brutto.
W skali miesiąca może to oznaczać nawet kilkaset złotych więcej na koncie, jeśli nadgodziny występują regularnie.
Czas wolny za nadgodziny – jak działa w praktyce
Alternatywą dla dodatku pieniężnego jest czas wolny za nadgodziny.
Zgodnie z art. 151² Kodeksu pracy:
- na wniosek pracownika udziela się godziny wolnej za każdą przepracowaną godzinę nadliczbową,
- natomiast z inicjatywy pracodawcy – 1,5 godziny wolnego za każdą godzinę nadliczbową.
Oznacza to, że w niektórych przypadkach opłaca się „wziąć wolne” – szczególnie gdy zależy Ci na równowadze między życiem zawodowym a prywatnym.
Jednak należy pamiętać, że czas wolny nie może obniżać wynagrodzenia należnego za pełny etat i powinien być udzielony do końca okresu rozliczeniowego (najczęściej do końca kwartału).
Co bardziej się opłaca: pieniądze czy wolne?
Odpowiedź zależy od sytuacji zawodowej, finansowej i osobistej.
Z ekonomicznego punktu widzenia wynagrodzenie za nadgodziny daje natychmiastowy, mierzalny zysk. Z kolei czas wolny ma wartość trudną do przeliczenia na pieniądze – ale ogromną dla zdrowia i równowagi.
Wybierz pieniądze, jeśli:
- chcesz zwiększyć miesięczne dochody,
- masz zobowiązania finansowe, kredyt lub planujesz większy zakup,
- nadgodziny są okazjonalne i nie wpływają negatywnie na Twoje samopoczucie.
Wybierz czas wolny, jeśli:
- cenisz odpoczynek i regenerację,
- pracujesz w trybie wysokiego stresu lub nadgodziny są częste,
- zależy Ci na zachowaniu „work-life balance”.
Kiedy warto wybrać czas wolny zamiast wynagrodzenia
W 2025 roku coraz więcej pracowników decyduje się na wolne za nadgodziny. Trend ten wpisuje się w globalny kierunek „wellbeing w pracy”.
Warto rozważyć tę opcję, gdy:
- firma ma elastyczne podejście do planowania grafiku,
- zależy Ci na dłuższym weekendzie lub przedłużeniu urlopu,
- Twoje nadgodziny nie przekładają się na znaczące zwiększenie zarobków netto (np. przez wysokie podatki lub składki).
W praktyce coraz więcej firm stosuje tzw. bank godzin, który pozwala elastycznie odbierać czas wolny w dowolnym momencie roku. To rozwiązanie łączy korzyści finansowe i organizacyjne – zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.
Częste błędy i nadużycia przy rozliczaniu nadgodzin
Nie zawsze wszystko przebiega zgodnie z prawem.
Najczęstsze błędy i nadużycia to:
- brak pisemnej zgody na nadgodziny,
- nieprawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy,
- przymusowe odbieranie czasu wolnego zamiast wypłaty,
- niewypłacanie dodatków za pracę w święta,
- „ukrywanie” nadgodzin poprzez wydłużanie przerw lub nieformalny system pracy.
Warto więc regularnie sprawdzać swoje zestawienia godzin i rozliczenia – szczególnie, jeśli praca w nadgodzinach jest u Ciebie normą, a nie wyjątkiem.
Jak obliczyć swoje nadgodziny – prosty przykład
Przykład:
Pracownik zatrudniony na pełny etat w systemie podstawowym (8 godzin dziennie) przepracował w marcu łącznie 184 godziny.
Norma w tym miesiącu wynosiła 168 godzin, co oznacza 16 godzin nadliczbowych.
Jeśli jego stawka godzinowa to 40 zł, to:
- za 16 godzin nadliczbowych w dni powszednie przysługuje mu:
16 × 40 zł × 1,5 = 960 zł brutto, - lub, alternatywnie, może odebrać 16 godzin wolnego (na wniosek) lub 24 godziny (z inicjatywy pracodawcy).
Widzimy więc, że czas wolny może być korzystniejszy, jeśli pracodawca udzieli go w proporcji 1,5:1.
Podsumowanie – co wybrać w 2025 roku
Z punktu widzenia finansów osobistych wynagrodzenie za nadgodziny często daje szybszy i bardziej wymierny efekt.
Z perspektywy zdrowia i jakości życia – czas wolny może przynieść większą długofalową korzyść.
Najlepszym rozwiązaniem jest indywidualne podejście – zależne od Twojej sytuacji, potrzeb i planów.
Pamiętaj, że zarówno pieniądze, jak i czas mają wartość – ale tylko Ty decydujesz, która jest dla Ciebie większa.
Komentarze